Czym jest mutyzm wybiórczy (MW)?

MW to zaburzenie lękowe. Dziecko bądź osoba dorosła potrafią mówić, ale w wybranych miejscach i przy wybranych osobach następuje bardzo silny lęk paraliżujący struny głosowe. Inaczej: jest to lęk przed byciem słyszanym.

MW jest często mylony z autyzmem bądź nieśmiałością. Nieleczony, może przybrać postać różnych fobii (m. in. szkolnej, społecznej), czasem może nawet doprowadzić do depresji.

Jak rozpoznać mutyzm wybiórczy?

MW najczęściej dotyczy dzieci, gdyż jego objawy pojawiają się zwykle między 3. a 5. rokiem życia. Dzieci z MW „…nie potrafią inicjować kontaktu społecznego, są raczej wycofane i bardzo długo się oswajają z nową sytuacją. Zazwyczaj próbują unikać sytuacji, kiedy mowa jest oczekiwana lub wymagana, nie lubią też udzielać odpowiedzi. Niektóre dzieci, choć nie wszystkie, mogą mieć problemy z uśmiechaniem się czy nawiązaniem kontaktu wzrokowego, ich mowa ciała i wyraz twarzy są bardzo ubogie. Te dzieci często są bardzo wrażliwe, czujne, respektujące zasady i autorytet; nie sprawiają problemów i mogą nie zwracać na siebie uwagi rówieśników, ale także dorosłych. Te dzieci NIE SĄ zazwyczaj nieszczęśliwe, wstydliwe czy ciche; często – kiedy czują się swobodnie -są wręcz przeciwieństwem tego opisu. Te dzieci NIE SĄ niegrzeczne, nie ignorują Ciebie celowo i nie próbują zwrócić na siebie Twojej uwagi. Ich zachowanie NIE JEST celowe, NIE JEST wynikiem uporu czy manipulacji.”

„Możemy zadać sobie następujące pytania (na podstawie „HighLow Profile SM” organizacji SMIRA):
1. Czy dziecko prosi o pomoc, jeśli czegoś nie rozumie?
2. Czy dziecko pyta, żeby dowiedzieć się czegoś więcej na dany temat?
3. Czy dziecko bierze udział w klasowych dyskusjach?
4. Czy dziecko konsultuje swoje pomysły z innymi uczniami na zajęciach w szkole lub przedszkolu?
5. Czy dziecko informuje nauczyciela o tym, jak się czuje lub skarży się, gdy inne dzieci są dla niego niemiłe?

Jeśli na większość tych pytań odpowiesz „nie” lub „bardzo rzadko”, to dziecko powinno być pod baczniejszą obserwacją.”

Aby zdiagnozować mutyzm wybiórczy, czas jego trwania powinien wynosić co najmniej jeden miesiąc.

Jak pomóc?

Istotną kwestią jest obniżenie lęku. Walka z jego pokonaniem powinna odbywać się w miejscu, gdzie dana osoba milczy.
Metoda sliding in (tzw. małych kroczków). Należy wspólnie ustalić kroki jakie chcemy zrealizować. „Ustalcie ramy czasowe dla każdego spotkania (10-15 minut). Ważne jest, żeby wytłumaczyć dziecku każdy krok i jasno zakomunikować, że będziecie kontynuować dane ćwiczenie tylko, jeśli będzie to dla niego komfortowe. Spiszcie wszystkie cele na kartce i w miarę jak będziecie je realizować, dziecko będzie mogło je odhaczyć, nakleić naklejkę lub określić swój poziom strachu (w zależności od wieku).”

Doświadczenia obalają wszelkie stereotypy dotyczące jego charakterystyki. Otóż, dziecko z MW nie jest dzieckiem nieśmiałym ani też zbyt grzecznym.

Pamiętaj, Drogi Rodzicu, o tym co jest niezwykle ważne: • Nigdy nie naciskaj na dziecko, aby coś powiedziało, zadawaj pytania zamknięte. • Jeśli zadasz pytanie, to policz w myślach do pięciu czekając na odpowiedź. • Jeśli nie odpowie, to zadaj ponownie pytanie i ewentualnie zmień temat. • Nigdy nie odpowiadaj za nie, nie komentuj „zapomniałeś języka?”, „umiesz mówić?”. Dziecko z MW nie jest złośliwe, nie próbuje Tobą manipulować, po prostu panicznie boi się mówić.